Schoenherstellers zijn medewerkers die behoren tot beroepsbeoefenaars die een functie bekleden in de (semi) openbare ruimte. Hieronder vallen namelijk beroepen die in principe toegankelijk zijn voor hem / haar onbekende burgers.
Verkoopmedewerkers, waartoe ook schoenherstellers behoren, zijn toegankelijk voor onbekende burgers en zijn werkzaam in de semi-openbare ruimten. Omdat zij veelvuldig contact hebben met klanten, krijgen zij te maken met agressie van klanten.
Werknemers in de detailhandel, waartoe ook schoenhersteller behoren, krijgen vooral te maken met diefstal, inbraak, graffiti, vernieling en bedreiging en winkeldiefstal. Tezamen aan te duiden als winkelcriminaliteit. De functie van het geweld tegen verkoopmedewerkers zal in de meeste gevallen instrumenteel zijn: de dader probeert goederen te verkrijgen. Daarnaast komt expressief geweld natuurlijk ook voor, bijvoorbeeld in de vorm van (seksuele) opmerkingen.
www.arbobondgenoten.nl/veiligspoor/dokumenten/geweld_openbare_ruimte.pdf.
Het Hoofd Bedrijfschap Detailhandel (HBD) heeft ongeveer 6.000 ondernemers / filiaalmanagers geënquêteerd in het kader van de KVO-projecten (Keurmerk Veilig Ondernemen). Gevraagd is onder meer in hoeverre de ondernemers / filiaalmanagers zich onveilig voelen in de winkel en in hoeverre zij daadwerkelijk bedreigd zijn.
Uit het onderzoek blijkt dat agressie en geweld in de detailhandel nog altijd toenemen. Het gevoel van onveiligheid verschilt per branche. In de sportdetailhandel voelen naar verhouding minder winkeliers zich onveilig dan hun collega’s in warenhuizen en grootwinkelbedrijven. Ook de mate van daadwerkelijke bedreiging verschilt per branche. Vooral ondernemers in technische apparatuur en in warenhuizen en grootwinkelbedrijven hebben te maken gehad met bedreiging (54%). Uit de KVO enquete die bijgewerkt in tot 24 juli 2007 geeft 35% van ondernemers/filiaalmanagers van textiel en schoeisel aan zich soms of regelmatig onveilig voelt in de eigen winkel en geeft 27% aan het afgelopen jaar daadwerkelijk te zijn.

 

Gezondheidseffecten
Er zijn verschillende vormen van agressie en geweld die verdeeld zijn in drie vormen:
- Verbaal geweld: bijvoorbeeld schelden en beledigen.
- Fysiek geweld: bijvoorbeeld schoppen, slaan, met een wapen bedreigen en / of overvallen worden.
- Psychisch geweld: bijvoorbeeld bedreigen, intimideren, onder druk zetten, thuissituatie bedreigen en het beschadigen van eigendommen.
Argressie en geweld gehoort tot grensoverschrijden gedrag.
Grensoverschrijdend gedrag leidt vaak tot stressklachten bij medewerkers die er het slachtoffer van zijn. Veel voorkomende klachten zijn hoofdpijn, buikpijn, maagklachten, slaapproblemen en concentratiestoornissen. www.arboportaal.nl/agressie-intimidatie/infocentrum/aandacht.

 

Ziekteverzuim
Vanwege agressie en intimidatie op het werk heeft 2,3 procent van alle werknemers in Nederland het afgelopen jaar wel eens verzuimd op het werk. Voor eenderde van hen duurde het verzuim langer dan vier weken (Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, 2006).

Slechter functioneren
Eén op de tien werknemers in Nederland geeft aan het afgelopen jaar minder goed gefunctioneerd te hebben op het werk vanwege pesten, agressie en geweld of seksuele intimidatie. Bij ongeveer een kwart van hen (2,5 procent van alle Nederlandse werknemers) duurde dit meer dan vier weken (Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, 2006).

Uitstroom
Werknemers die geconfronteerd zijn met agressie en intimidatie op het werk verzuimen niet alleen extra, maar zijn ook vaker emotioneel uitgeput, willen vaker van baan wisselen en ondernemen ook vaker actie om een andere baan te vinden (TAS 2001: TNO Arbeidssituatie Survey).
www.arboportaal.nl/agressie-intimidatie/infocentrum/gevolgen-van.

Agressie en geweld, maar ook seksuele intimidatie, pesten en werkstress zijn vormen van wat de Arbowet psychosociale arbeidsbelasting noemt. Werkgevers zijn verplicht beleid te voeren om agressie en geweld op het werk tegen te gaan.
In de Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) dienen de risicio's in kaart gebracht en beoordeeld te worden die de werknemers lopen met betrekking tot agressie en geweld. Maatregelen die op grond van dit onderzoek genomen worden, moeten worden opgenomen in het Plan van Aanpak van de RI&E. Hierbij moet overleg gevoerd worden met de werknemers (ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging) over de maatregelen die de werkgever van plan is te nemen om agressie en geweld te voorkomen of te beperken.
De werkgever moet zorgen dat psychosociale belasting (artikel 1.3e van de Arbowet 2007) (o.a. agressie en geweld) geen gevaar oplevert voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers. Allerlei technische en organisatorische maatregelen kunnen de kansen op agressie en geweld al verkleinen. Gedacht kan worden aan bouwkundige aanpassingen óf cameratoezicht (= technische aanpassing), maar ook aan het voorkómen dat iemand alleen arbeid verricht (= organisatorische aanpassing).
U moet uw medewerkers informeren over de risico’s met betrekking tot agressie en geweld en over hoe zij moeten handelen indien er zich een incident voordoet. Ook kunt u samen met uw medewerkers passende maatregelen bedenken om de kans op agressie en geweld te verkleinen. Ook onmiddellijke opvang voor medewerkers die in aanraking zijn geweest met agressie en geweld is belangrijk.
Ook bent u verplicht uw werknemers voor te lichten over de maatregelen die u genomen heeft om agressie en geweld te voorkomen of te beperken.
Houd goed bij welke maatregelen u tegen agressie en geweld heeft genomen. Beoordeel regelmatig met uw werknemers óf de maatregelen effectief zijn. Indien deze maatregelen niet of onvoldoende werken pas deze dan tijdig aan. (Lees meer)

 

In de Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) dienen de risicio's in kaart gebracht en beoordeeld te worden die de werknemers lopen met betrekking tot agressie en geweld. Maatregelen die op grond van dit onderzoek genomen worden, moeten opgenomen in het Plan van Aanpak van de RI&E. Hierbij moet overleg gevoerd worden de werknemers (ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging) over de maatregelen die de werkgever van plan is te nemen om agressie en geweld te voorkomen of te beperken.

In opdracht van de Nederlandse Schoenmakers Vereniging is een digitale branche-RI&E ontwikkeld. Dit is een door de branche ontwikkelde checklist om de risico's ten aanzien van veiligheid, gezondheid en welzijn te inventariseren en te evaluaren. De eenvoudige checklist dient als hulpmiddel bij het uitvoeren van de RI&E. De volgende onderwerpen komen aan de orde: organisatie & beleid, hulpverlening en hygiene, werkomstandigheden, lichamelijke belasting, werkplekinrichting en werk- en rusttijden. De resultaten van de ingevulde vragenlijsten worden ingevuld op een bijgevoegde verzamelstatus. Ook is een Plan van Aanpak bijgevoegd.
In module 2.3 Werken met klanten zijn vragen m.b.t. sociale veiligheid opgenomen.
De RI&E is gratis voor leden en te gebruiken via de link www.schoenmaker.nl.

Het HBD geeft in het thema Bestrijding van winkelcriminaliteit een aantal goede praktijken/ oplossingen m.b.t. sociale veiligheid, waaronder agressie en geweld, overvallen en winkeldiefstallen. Een aantal oplossingen zijn opgenomen in deze arbocatalogus als goede praktijk/oplossing voor de schoenherstellers.

Voor sociale veiligheid worden oplossingen gegeven volgens de Arbeidshygiënische strategie. De volgorde is:

• bestrijding aan de bron, ondergebracht in de rubriek voorkomen.
• maatregelen gericht op collectieve bescherming en maatregelen gericht op
• individuele bescherming, ondergebracht in de rubriek beperken
• doeltreffende en passende persoonlijke beschermingsmiddelen, ondergebracht in de rubriek beschermen samen met instructie en voorlichting en afhandeling van incidenten waaronder opvang en nazorg.

De niveaus zoals hierboven besproken komen tot uiting in de Oplossingentabel.
Het zal per bedrijf en per situatie verschillen welke oplossing het beste past en toepasbaar is. Wel moet, eventueel op termijn, worden gestreefd naar een oplossing zo dicht mogelijk bij de bron.

Maatregel	Omschrijving	Arbeidshygienische strategie
Beveiligingsscan 'Kleine bedrijven'	Bij de beveiligingsscan evalueert een deskundige hoe veilig de winkel is en maakt hierover een ‘veiligheidsrapport’. lees meer
Boekje 'Veilig in de winkel'	Het HBD heeft een praktisch boekje ontwikkeld met nuttige informatie en tips om de veiligheid in de winkel te vergroten. Kijk op www.hbd.nl/pages/2183/Veilig-in-de-winkel.html. lees meer
Checklist 'Veilig alleen in de winkel'	De checklist ‘Veilig alleen werken’ geeft tips wat te doen voor je veiligheid als je alleen in de winkel staat. lees meer
Folder 'Veilig geldtransport'	De folder is te bestellen of downloaden via de link www.hbd.nl/pages/2182/Veilig-Geldtransport.html. lees meer
Folder 'Voorkom een overval'	Het HBD heeft een folder ontwikkeld met tien gouden tips om een overval te voorkomen. Hij kan gedownload of besteld worden via www.hbd.nl/Voorkom-een-overval.html.
Online veiligheidsscan	Met de online veiligheidsscan kan inzicht gekregen worden in de veiligheidssituatie in de eigen winkel én hoe die verbeterd kan worden. lees meer
Opstellen huisregels	Huisregels maken duidelijk dat ongewenst gedrag niet getolereerd wordt in de winkel en werken daarmee preventief. lees meer
Overval voorkomen	Maak de kans op een overval zo klein mogelijk door bijvoorbeeld kassa afromen, tijdslot op de kluis etc. lees meer
Sleutel- en geldbeleid	Zorgvuldig omgaan met sleutels, geld, de kassa en het openen en sluiten van de winkel kan materiële schade voorkomen. lees meer
Toegang tot de winkel ontzeggen	Iemand die ongewenst gedrag vertoont kan een winkelverbod gegeven worden. lees meer
Training 'Veilig in de winkel'	De cursisten leren hoe ze kunnen omgaan met geweld en agressie, winkeldiefstal en overvallen, maar vooral ook hoe dit te voorkomen. lees meer
Training 'Voorkomen agressie & geweld'	De training wordt geopend via de volgende link: www.hbd.nl/Training-Omgaan-met-Agressie-en-Geweld. lees meer
Voorkomen	Maatregelen moeten in eerste instantie gericht zijn op het wegnemen van de risico’s bij de bron. lees meer
Voorkomen diefstal	Met een juiste houding naar klanten toe kan al veel narigheid worden voorkomen. lees meer
Beperken	Als de sociale veiligheid niet door bronaanpak kan worden aangepakt, moet worden gezocht naar maatregelen die gericht zijn op het bestrijden en straffen van agressie en geweld. lees meer
Folder 'Veilige winkelinrichting'	Het HBD heeft een folder ontwikkeld met een checklist en tips voor een veilige winkelinrichting. De folder kan gedownload worden via www.hbd.nl/websites/hbd2009/files/Criminaliteit%2Fveilige-winkelinrichting.pdf. lees meer
Poster 'Winkeldieven'	Het HBD heeft een poster ontwikkeld dat aangeeft hoe winkeldieven moeten worden aangesproken, aangehouden en de wijze van aangifte. Deze kan gedownload of besteld worden via www.hbd.nl/websites/hbd2009/files/Criminaliteit%2FPoster%20Aanspreken%2C%20Aanhouden%2C%20Aangifte.pdf.
Tips 'Omgaan met agressie & geweld'	Als agressie niet tegen u persoonlijk is gericht blijft u rustig en toont u begrip. Als de agressie wel tegen u persoonlijk is gericht gebruikt u de STOP-regel. lees meer
Training 'Aanhouden winkeldief'	Het HBD heeft een gratis online training 'Aanhouden winkeldieven' ontwikkeld. De training is toegankelijk via www.hbd-college.nl/login/index.php. lees meer
Training 'Omgaan met agressie & geweld'	De training wordt geopend via de volgende link: www.hbd.nl/Training-Omgaan-met-Agressie-en-Geweld. lees meer
Training 'Veilig in de winkel'	De cursisten leren hoe ze kunnen omgaan met geweld en agressie, winkeldiefstal en overvallen. lees meer
Aanhouden winkeldief	Als iemand is aangehouden, bel 112 en doe aangifte bij de agent wanneer deze is gearriveerd. Als de dader is vertrokken moet er aangifte gedaan worden op het politiebureau. lees meer
Beschermen	Wanneer een risico toch aanwezig blijft, ondanks genomen maatregelen, kunnen het beschikbaar stellen van (persoonlijke) beschermingsmiddelen en voorlichting en instructie toegepast worden. lees meer
HDB slachtofferhulp Detailhandel	Er kan gratis gebruik worden gemaakt van HBD Slachtofferhulp Detailhandel. Via het gratis nummer 0800-0801 (24 uur per dag bereikbaar) is professionele hulp binnen twee uur ter plaatse. lees meer
Instructiekaart 'Eerste hulp bij een overval'	Het HBD heeft een instructiekaart ontwikkeld met daarin opgenomen de belangrijkste regels en een meetlat om in te kunnen schatten hoe groot de overvaller is. De instructiekaart kan besteld worden of gedownload via www.hbd.nl/pages/2478/Instructiekaart-eEerste-hulp-bij-een-overvale.html.
Poster 'Winkeldieven'	Het HBD heeft een poster ontwikkeld dat aangeeft hoe winkeldieven moeten worden aangesproken, aangehouden en de wijze van aangifte. Deze kan gedownload of besteld worden via www.hbd.nl/websites/hbd2009/files/Criminaliteit%2FPoster%20Aanspreken%2C%20Aanhouden%2C%20Aangifte.pdf.
Training 'Aanhouden winkeldief'	Het HBD heeft een gratis online training 'Aanhouden winkeldieven' ontwikkeld. De training is toegankelijk via www.hbd-college.nl/login/index.php. lees meer